افسردگی بعد از زایمان :

اگر شما تازه مادر شده اید به نظر می رسد باید خوشحال ، راضی و خندان باشید و شاید کمی گیج کننده به نظر برسد اگر احساسی بر خلاف این ، یعنی بی حوصلگی ، کلافگی و یا عصبانیت را تجربه کنید ، ولی اگر چنین وضعیتی دارید ، بدانید تنها نیستید . در حدود 40 تا 80 درصد از مادران احساس غم ، گریه ، نگرانی و یا خستگی را چند روز بعد از زایمان تجربه می کنند ، این علایم در طول یک تا دو هفته از بین می روند و اصطلاحا به آن غمگین شدن بعد از زایمان یا Baby Blues می گویند .

البته در صورتی که این علایم بعد از دوهفته از بین نرود و یا شدت آن افزایش یابد ، احتمال این وجود دارد که شما مبتلا به افسردگی بعد از زایمان شده باشید و پیگیری این وضعیت ضروری است .

افسردگی بعد از زایمان چیست :

شاید افتراق دادن افسردگی از استرس مادر شدن و پذیرش مسئولیتهای جدید کمی سخت باشد ولی اگر احساس ناراحتی ، ناامیدی و علایم شما به حدی شدید باشد که مانع از انجام فعالیتها و وظایف روزمره شما بشود ، به احتمال زیاد به افسردگی بعد از زایمان مبتلا شده اید .

افسردگی بعد از زایمان در حدود 10 درصد از خانمها دیده می شود . حدود نیمی از موارد در طول بارداری هم علایمی از افسردگی بارداری وجود داشته است ولی احتمال شروع افسردگی چند هفته بعد از زایمان هم وجود دارد .

علایم افسردگی بعد از زایمان چیست :

اگر شما حئاقل پنج علامت از علایم زیر را برای حداقل دو هفته یا بیشتر تجربه کنید مبتلا به افسردگی بعد از زایمان هستید :

·         احساس ناراحتی ، نا امیدی یا پوچی

·         گریه

·         بی خوابی در طول شب

·         بی علاقگی به انجام فعالیتهای لذت بخش قبلی

·         بی اشتهایی و یا پر اشتهایی شدید

·         افکار تکرار شونده در مورد مرگ

·         احساس گناه یا احساس بی ارزش بودن

·         بی قراری یا رخوت و سستی شدید

·         اختلال تمرکز و یا مشکل در تصمیم گیری

سایر علایمی که ممکن است تجربه کنید :

·         گوشه گیری و دوری از جمع

·         نگرانی شدید در مورد نوزاد

·         تحریک پذیر شدن و یا عصبانیت

·         بی علاقکی نسبت به نوزاد و یا احساس بی کفایتی در نگهداری از کودک

·         احساس ناتوانی در بیرون امدن از تختخواب

چه عواملی باعث بروز افسردگی بعد از زایمان می شود :

علت افسردگی بعد از زایمان ، ترکیبی از عوامل محیطی و استرس ، تغییرات هورمونی بعد از زایمان، بی خوابی شدید ، وجود زمینه ژنتیکی مثبت در فرد می باشد و این عوامل تا حد زیادی خارج از کنترل فرد هستند . ذکر این نکته به این علت است که بسیاری از افراد خود را مسئول بروز افسردگی می دانند .

یکی از عوامل مهم در بروز این بیماری وجود افسردگی و یا اضطراب درمان نشده در طول بارداری می باشد .

یکی از تفاوتهای اساسی افسردگی بعد از زایمان با اختلال افسردگی ، علت آن است . تغییرات شدید هورمون استروژن و پروژسترون بعد از زایمان از علل اصلی بروز این مشکل بشمار می آید .

 آیا ریسک بروز افسردگی بعد از زایمان در من بالا است :

در صورتی که تعدادی از مشکلات زیر در شما وجود دارد ، ریسک ابتلا به افسردگی بعد از زایمان در شما بالا است :

·         ابتلا به افسردگی و یا اضطراب در طول بارداری

·         استرس و حوادث ناراحت کننده در طول بارداری و بعد از زایمان

·         تولد زودتر از موعد نوزاد

·         بستری نوزاد در ICU بعد از تولد و یا مشکلات جسمی و نقص عضو در نوزاد

·         تجربه زایمان قبلی مشکل دار

·         حمایت اجتماعی نا کافی و یا وضعیت بد اقتصادی و بیکاری

·         سابقه قبلی افسردگی

·         سابقه فامیلی افسردگی و مشکلات روانپزشکی

·         مشکل در تغذیه نوزاد با شیر مادر

·         حاملگی نا خواسته و یا برنامه ریزی نشده

·         حاملگی چند قلویی

·         ابتلا به دیابت در زمان بارداری

درمان افسردگی بعد از زایمان :

درمان افسردگی بعد از زایمان تا حد زیادی مشابه درمان افسردگی بارداری و قبل بارداری می باشد .

بر اساس شدت علایم  ، درمانهای مختلفی مانند درمان مشاوره ، درمان دارویی و یا درمانهای نوروتراپی می تواند استفاده شود .

درمان دارویی با تنظیم مجدد اختلالات بیوشیمیایی ایجاد شده در مغز می تواند با سرعت بیشتری علایم ایجاد شده در افسردگی را کنترل کند و بسیاری از داروها بر اساس طبقع بندی دارویی ، در طول شیردهی هیچگونه مشکلی برای نوزاد ایجاد نکرده و در شیر مادر ترشح نمی شود .

در صورت انجام درمان مناسب و به موقع ، افسردگی بعد از زایمان پیش آگهی خوبی دارد ولی در صورت مراجعه نکردن برای درمان بیماری پیشرفت کرده و باعث افت شدید در کارایی فرد خواهد شد .

نویسنده :

دکتر سید رضا مهدوی – متخصص روانپزشک

دکتر مینا اسدی – متخصص روانپزشک